بررسی بازاریابی و اثرات رفاهی سیاست قیمت گذاری خرما در استان فارس

هدف کلی این مطالعه شناسائی و ارائه ی راه حل در خصوص مشکلات و تنگناهای بازاریابی خرمای شاهانی و کبکاب و همچنین بررسی اثرات و مشکلات اجرای برنامه خرید توافقی خرما در استان فارس می باشد. اطلاعات مورد نیاز جهت بررسی عوامل موثر بر میزان رضایت از اجرای خرید توافقی از یک نمونه 300 نفری از تولیدکنندگان خرما و برای ارزیابی وضعیت بازاریابی ارقام خرما از یک نمونه 80 نفری از تولیدکنندگان، 17 عمده فروش و 24 خرده فروش از طریق تکمیل پرسشنامه و مصاحبه حضوری جمع آوری گردید. جهت برآورد مدل عرضه خرما و بررسی اثرات رفاهی برنامه خرید توافقی نیز اطلاعات لازم از سازمان های جهاد کشاورزی استان فارس و مرکز آمار ایران و سازمان تعاون روستائی بدست آمد. برای بررسی وضعیت بازاریابی ارقام شاهانی و کبکاب از معیارهای حاشیه بازاریابی، کارآیی بازاریابی، ضریب هزینه بازاریابی و توابع حاشیه بازاریابی استفاده شد. جهت برآورد مدل عرضه و محاسبه کشش قیمتی عرضه خرما از الگوی خودتوضیح با وقفه های گسترده (ardl) استفاده شد. توابع حاشیه بازاریابی در مورد خرمای کبکاب وجود رابطه مثبت و معناداری را بین قیمت خرده فروشی، هزینه های بازاریابی و ارزش کالای فروخته شده با حاشیه بازاریابی آن نشان می دهد. اما در مورد خرمای شاهانی قیمت خرده فروشی مهمترین عامل تأثیرگذار بر حاشیه بازارریابی آن بود. ضریب هزینه بازاریابی و عدم کارآیی کل بازاریابی برای هر دو رقم مورد مطالعه در مسیرهائی که عوامل بازاریابی بیشتری دخالت داشتند، بالاتر می باشد و عدم کارآیی کل بازاریابی خرمای کبکاب به دلیل بیشتر بودن هزینه های بازاریابی و عدم کارآیی قیمتی بالاتر نسبت به خرمای شاهانی در مسیرهای مختلف بالاتر بدست آمد. از دیدگاه تولیدکنندگان و عمده فروشان شاهانی و کبکاب افزایش رقابت، آسانی معامله و پرداخت سریع تر وجه محصول از جمله مهمترین اثرات اجرای برنامه خرید توافقی خرما بر بازار این محصول بوده است. نتایج برآورد الگوی پروبیت رتبه ای نشان داد متغیرهای سابقه فعالیت باغدار، سطح سواد و میزان تحصیلات باغدار و مسافت تا مراکز فروش محصول دارای اثری معنادار بر میزان رضایت آنها از اجرای برنامه خرید توافقی خرما می باشند. همچنین نتایج مطالعه حاضر نشان داد که اجرای برنامه خرید توافقی خرما در استان فارس موجب افزایش رفاه تولیدکنندگان و کاهش هزینه های دولت در رابطه با تولید خرما گردیده است، بنابراین با انجام یکسری اصلاحات ادامه این برنامه توصیه می شود.